Een traditie zal ik nooit vergeten: iedere inkomst kreeg een tomatenplantje. Een pot met een stekje zo groot als zijn vinger en de opdracht deze op te laten groeien met vruchten als resultaat. De gedachte achter deze werkwijze was dat als je goed voor iets levends kan zorgen, je dat uiteindelijk ook voor jezelf kan.

Het grote voordeel van deze rij plantjes was dat ik bij binnenkomst in een oogopslag kon overzien hoe het met de afzonderlijke gedetineerde gesteld was. Juichte het plantje richting de zon, had het gele bloempjes of zelfs kleine vruchten, dan kon je er donder op zeggen dat het met zijn baasje ook goed ging. Dat hij al bijna de vruchten kon plukken van zijn noeste investeringen in zichzelf. Het zieltogende exemplaar daarentegen kon wel wat extra aandacht gebruiken en zo geschiedde.

Met grote regelmaat moet ik bij het werken met de huidige groepen denken aan die tijd. De toenmalige afdelingen zijn gesloten, groepsgesprekken zijn er niet meer, laat staan de gesprekken van 3 uur lang. Gestraft worden omdat medegroepsgenoten iets nagelaten hebben is gelukkig allang niet meer van deze tijd, tomaten koop je in de gevangeniswinkel.

Soms gebruik ik fruit nog wel als metafoor in mijn gesprekken met verslaafde gedetineerden:

‘Probleemgedachtes zijn net als fruit’ zeg ik dan, ‘leg ze in de kast, doe er niets mee, en het gaat rotten.’

Ik leg ze uit dat je je problemen niet met drugs moet maskeren, dat je ze aan moet gaan, dat je je moet uiten, dat je hulp moet vragen, dat er mensen zijn die je graag willen helpen. Dat er ook aan jouw struik weer vruchten kunnen groeien.

Laatst bleek meer uitleg nodig toen een gedetineerde mij aansprak op mijn domme gewoonte om fruit in de kast te leggen… ‘dat doe je toch niet!?’